Eind 2022 kreeg het Nuborgh College Lambert Franckens een negatieve beoordeling van de inspectie op school- en bestuursniveau. Al snel zetten directeur-bestuurder Harry Noppers en het team van de school samen de schouders onder een verbeterplan: ‘Mijn leercurve is nog nooit zo steil geweest.’
“We herkenden veel van wat de inspectie zei”, vertelt Harry Noppers, die sinds begin 2022 directeur-bestuurder van de school in Elburg en Nunspeet is. “We hadden te weinig zicht op de onderwijskwaliteit en onze visie en ambitie waren niet concreet genoeg. Ook het kwaliteitsbeleid was niet stevig.”
Het bezoek van de inspectie leidde tot onvoldoendes op vijf standaarden, waarvan twee op bestuurlijk en drie op schoolniveau: BKA2 en SKA2, uitvoering en kwaliteitscultuur; BKA3 en SKA3, evaluatie, verantwoording en dialoog; en OP3, pedagogisch-didactisch handelen. Daar kwamen nog herstelopdrachten bij voor burgerschapsvorming (in het huidige toezichtskader OP0) en OP2 (zicht op ontwikkeling en begeleiding).
Urgent
Ondanks de herkenning was het inspectieoordeel een vervelende boodschap, geeft Harry toe. “We deden met zijn allen immers erg ons best om zo goed mogelijk onderwijs te geven. Na het oordeel gingen we een rouwproces door met elkaar.”
Veel tijd was er niet om te blijven hangen in frustratie: “Vanaf het moment dat de inspectie het oordeel geeft, is het urgent dat je gaat verbeteren. Er moest veel gebeuren en dat vonden we best complex, dus we wilden graag gebruik maken van de expertise van Leren verbeteren.” Hij meldde zich direct na de mondelinge terugkoppeling van de inspectie bij projectleider Nienke Pol. “Dat eerste contact voelde meteen goed.”
Het Nuborgh College wilde graag ondersteuning op bestuurlijk én op schoolniveau. Dat leidde tot de komst van Leren verbeteren-adviseurs Jonneke Adolfsen en Kees-Jan Vreeker. “Vanaf het moment dat zij de school inkwamen, hebben we snoeihard gewerkt met zijn allen. We wilden alles op alles zetten om in het schooljaar 2023-2024 met een nieuw kwaliteitsbeleid te kunnen gaan werken.”
Review
Met een review op schoolniveau in april 2023 startte de aanpak van de tekortkomingen op OP2 en OP3. Tijdens de reviewdag bezochten schoolleiding, docenten én leerlingen 26 lessen met de indicatoren van de inspectie in de hand. “Die dag was echt goud, zeker omdat er ook leerlingen meededen. We zagen exact hetzelfde als de inspectie en dat zorgde voor herkenning en erkenning van de problemen in de hele school.”
Het managementteam ging samen met de scholen en met de adviseurs van Leren verbeteren vervolgens ‘terug naar de basis’. “We hebben heel grondig gekeken naar het kwaliteitsbeleid. Daarbij stelden we onszelf vragen als ‘wat willen we zien in ons onderwijs’ en ‘wat zijn onze ambities’. Dat vertaalden we naar de praktijk, met behulp van de vraag ‘hoe ziet een goede les op onze school er dan uit?’. Dat hebben we zo concreet mogelijk omschreven.” Die nieuwe manier van kijken naar lessen leidde ertoe dat de school een andere kijkwijzer bij de lesbezoeken is gaan gebruiken die beter aansluit bij het toezichtskader van de inspectie: de DOT (digitale observatietool, red.).
Docenten
De resultaten van de lesobservaties werden geëvalueerd in een ‘professionele dialoog’. “Naar aanleiding daarvan kon het beleid worden bijgesteld. We hebben het hele proces goed doordacht met elkaar. We hebben vastgelegd hoe zo’n bijstelling wordt uitgevoerd en hoe die vervolgens ook weer wordt geëvalueerd.” Dat gebeurde in nauw overleg met Jonneke: “Zij weet immers goed wat werkt op andere scholen.”
Een belangrijke rol in het hele verbeterproces was weggelegd voor de docenten: “We hebben heel veel bekwame docenten die een voortrekkersrol wilden en konden vervullen. Zij hebben collega’s geholpen bij bijvoorbeeld didactisch handelen, ondersteund door Jonneke, en samen lessen voorbereid. Daar hebben we ook ons scholingsprogramma op aangepast.”
In oktober 2023 hield de school een tweede review. “We zagen daar al zoveel goede dingen! Dat zorgde voor een zucht van verlichting in de school. En met de dingen die nog niet goed gingen, zijn we weer aan de slag gegaan.”
Bestuurlijk niveau
Parallel aan het traject op de school liep de begeleiding van Leren verbeteren op bestuurlijk niveau, vertelt Harry. “Met Kees-Jan Vreeker hebben we ons kwaliteitsbeleid op bestuurlijk niveau helemaal doorgenomen. Net als met Jonneke in de school deden we dat planmatig en stapsgewijs. We hebben het beleid veel concreter omschreven en samen bijvoorbeeld ook gekeken naar beleidsrijk begroten.”
De aandacht voor kwaliteitsbeleid binnen het bestuur en de school heeft inmiddels geleid tot de aanstelling van een kwaliteitsmedewerker. “Voorheen hadden we alleen iemand die tevredenheidsonderzoeken uitzette. Onze nieuwe kwaliteitsmedewerker zorgt nu bijvoorbeeld voor het ontwikkelen en monitoren van een kwaliteitskalender op basis van ons beleid. En voor het maken van analyses. Dat heeft ons nu al heel veel gebracht. Ik denk dat je als bestuur en school tegenwoordig eigenlijk niet meer zonder zo’n medewerker kunt.”
Cyclus van verbetering
De derde dinsdag van september 2023 werd gebruikt om samen met de schoolleiding alle medewerkers bij te praten over hoe de school ervoor stond. “We deelden bijvoorbeeld examenresultaten, doorstroomcijfers, tevredenheidsonderzoeken en de resultaten van de review. Daar koppelden we een analysevraag voor de vakgroepen aan: ‘wat moeten we doen om de resultaten volgend jaar nog beter te maken?’. Zo werken we aan een doorgaande cyclus van verbetering.”
De inspectie heeft in december 2023 in het herstelonderzoek laten weten dat ze ziet dat er grote stappen zijn gemaakt. “Dat bevestigde ons beeld dat we op de goede weg zijn. Maar er is nog genoeg te doen. We hebben in het verbetertraject bijvoorbeeld relatief veel aandacht besteed aan OP3, maar op het gebied van taalachterstanden hebben we nog veel te doen.” De herstelopdracht voor burgerschap is verlengd en ook daar werkt de school nog aan. “Daar ondersteunen Kees-Jan en Jonneke ons nu nog bij.”
Nuchter
Terugkijkend is Harry erg blij met alle ondersteuning die hij van Leren verbeteren heeft gehad. “De adviseurs voelden de schoolcultuur ook goed aan. We zijn hier nogal nuchter en daar konden ze uitstekend mee omgaan. Dat gaf vertrouwen. De korte lijnen met Kees-Jan en Jonneke vond ik ook erg fijn werken.”
Van de bestuurlijke ondersteuning heeft Harry veel geleerd: “Kees-Jan is echt gepokt en gemazeld in het inspectiekader en alle standaarden. Mijn leercurve is nog nooit zo steil geweest. Ik was pas net bestuurder geworden en was me voor mijn gevoel nog aan het inwerken toen de inspectie op de stoep stond. Maar ik kan nu oprecht zeggen dat we goede stappen hebben gezet naar een lerende cultuur.”
Gezamenlijke aanpak
Kees-Jan en Jonneke van Leren verbeteren beamen dat. Jonneke: “Er waren op de school allerlei initiatieven gestart in de jaren voordat de inspectie kwam, zoals formatief handelen. Die werden echter niet goed gestuurd en gemonitord.” “Toen we kwamen, was er nauwelijks een systeem voor kwaliteitszorg”, vult Kees-Jan aan. “Dat heeft Harry inmiddels samen met de nieuwe kwaliteitszorgmedewerker opgezet. Op dat punt zijn de school en het bestuur echt compleet veranderd.”
De samenwerking op het Nuborgh is de twee adviseurs goed bevallen. Kees-Jan: “We hadden weliswaar een verdeling van de werkzaamheden gemaakt, maar keken ook met elkaar mee. Ik ben bijvoorbeeld mee geweest met de reviews op de school en Jonneke sloot geregeld aan bij de overleggen op bestuurlijk niveau. We hielden voortdurend contact, waardoor we de problemen op verschillende niveaus tegelijkertijd konden aanpakken.”
